مقام پيامبر(ص) در قرآن

در طول تاریخ مخصوصاً سال های اخیرتهمت ها و بي احترام هايي نسبت به ساحت مقدس پيامبر اكرم(ص) از جانب غربیان و وابستگان آنان صورت گرفته است كه ايشان را پیامبري اهل خشونت و خونریزی معرّفی نموده اند. كه هدف آنان چيزي غير از پيشگيري از ترويج و تبليغ اسلام نبوده است.

منحرفان دين، گاهي طالبان و گاهي داعشي هاي متحجّر هستند كه در لباس مسلماني به اسلام خيانت كرده و گاه با تروریست دانستن مسلمانان و حتي با زیر سؤال بردن برخی از احکام دين مثل: حدود و قصاص و… سعي در خشن و جنگجو نشان دادن اسلام دارند.

حال آنكه با دقت در كلامات رحماني خداوند در قرآن و اوصاف پيامبر در اين كتاب زندگي، متوجه خواهيم شد كه قرآن با نام خدای «رحمان» و «رحیم» آغاز شده و در بین 114 سوره آن، 113 سوره با همین عنوان شروع شده است. و قرآن را به عنوان رحمت، و پیغمبر خاتم را به عنوان «رحمةٌ للعالمین»¹ معرفی می کند.

کارکرد 23 ساله پیامبر(ص) که غالباً قربانی خشونت های دشمن خود بوده و آنچه از او دیده شده یا جنگ های دفاعی است و یا صلح و آشتی بوده است و یا گذشت و عطوفت که اوج آن را در جریان فتح مکه می بینیم که حضرت در اوج قدرت و پیروزی و تسلّط، بالاترین عفو و گذشت را در حق سرسخت ترین دشمنان خویش نشان می دهد.

قرآن و پیامبر رحمت

قرآن، خود رحمت است و برای مردم، آیات فراوانی دارد که نشان از لطف و رحمت خداوند در حق بشریت است. «بصائر للناس و هدیً و رحمةً»²، «هدیً و رحمةً للمؤمنین»³ و در مورد رحمت و رأفت پیامبر خاتم سخن به میان آورده است که به نمونه هایی اشاره می شود:

1ـ رحمت برای جهانیان

«و ما ارسلناک الّا رحمةً للعالمین؛ ما تو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم.»⁴

عموم مردم دنیا چه مؤمن و چه کافر از وجود با برکت او بهره بردند. و او رحمتی است برای تمام بشریت چرا که نشر آئینی را برعهده گرفته است که سبب نجات همگان است حال اگر گروه ها از آن استفاده بَرد يا خير، این مربوط به خودشان است و تأثیری در عمومی بودن رحمت وجود او نمی کند، خود آن حضرت فرمود: «ایّها النّاس انّما انا رحمةٌ مهداةٌ؛ مردم! من فقط رحمت هدایت یافته ام.»⁵

وجود مبارک پیامبر اکرم(ص) نه تنها برای زمینیان رحمت است بلکه برای آسمانیان نیز رحمت است. هنگامی که آیه فوق نازل شد پیامبر(ص) از جبرئیل پرسید: «هل اصابک من هذه الرّحمة شی ءٌ؛ آیا چیزی از این رحمت عائدِ تو (هم) شد»؟ جبرئیل در پاسخ گفت: «نعم انّی کنت اخشی عاقبة امری فآمنت بک، لما اثنی اللّه علیّ بقوله عند ذی العرش مکین؛ من از پایان کار خویش بیمناک بودم، اما بخاطر (آیه ای که در قرآن نازل شده است بر) تو از وضع خود مطمئن شدم آنجا که خداوند مرا با این جمله مدح کرده است که صاحب قدرت (یعنی جبرئیل) در نزد خالق عرش بلند مقام و بلند مرتبه است.»⁶

2ـ نرمخويي پیامبر(ص)

برای پیشرفت اسلام و موفقیت پیامبر اکرم(ص) در بین اعراب خشن و عقب مانده دوران جاهلیّت عوامل متعددی نقش داشته است. از جمله می توان از عوامل ذیل نام برد:

یک: قرآن به عنوان معجزه ماندگار الهی و وجود زیبایی ها، جاذبه ها، و شورانگیزی های غیرقابل توصیف آن و همین طور ژرفا و عمق غیر قابل وصف آن است.

دو: تاریخ روشن توأم با صداقت و پاکی و امین بودن آن حضرت، به گونه ای که همان مشرکان لجوج او را «امین» خواندند، و حتّی بعد از بعثت نیز امانات خود را به او تحویل می دادند.

سه: شخصیت ویژه و نوع رهبری رسول اکرم(ص).

چهار: خلق و خوی و ملایمت و نرمی در رفتار پیامبر اکرم(ص)

قرآن از بین عوامل فوق بیشترین تکیه را بر خلق و خوی پیامبر اکرم (ص) و ملایمت و نرمی او نموده است. «و انّک لعلی خلقٍ عظیم؛ براستی تو دارای اخلاق عظیم و برجسته ای هستی.»⁷

در جای دیگر با صراحت راز موفقیّت او را در ملایمت و نرمی، مهربانی و شفقت او می داند و لذا فرمود: «فبما رحمةٍ من اللّه لنت لهم و لو کنت فظّاً غلیظ القلب لا نفضّوا من حولک فاعف عنهم و استغفر لهم و شاورهم فی الامر؛ای پیامبر! بخاطر رحمت الهی نسبت به آنها نرم (و مهربان) شدی و اگر خشن و سنگدل (و دارای خشونت) بودی از اطراف تو پراکنده می شدند، پس آنها را ببخش و برای آنها آمرزش بطلب و در کارها با آنان مشورت کن…»⁸

با همه ي نرمی و ملایمت حضرت، اما قرآن به پیامبرش دستور می دهد: بیشتر نرمی و ملایمت نشان بده، آنها را ببخش و براي شان طلب آمرزش نما، به آنها احترام بگذار و در کارها با آنها مشورت نما.

بارها حضرت توسط دشمنان خشونت طلب، سنگباران و مورد اهانت قرار گرفته بود. گاه مجبور می شد مکه را ترک نموده به کوه های اطراف پناهنده شود. خدیجه همسر مهربانش به دنبالش راه می افتاد تا او را پیدا می کرد و در آن لحظه که زخم های پای او را پانسمان می کرد این جمله را از او می شنید: «الّلهمّ اغفر لقومی فانّهم لایعلمون؛ خدایا قومم را (بخاطر اهانت و سنگباران من) ببخش زیرا آنها (از مقام ربوبیّت و رسالت) آگاهی ندارند.»⁹

اين گونه نرمخويي ها و دلسوزي هايحضرت، هر دشمن سنگدل را در مقابل مهربانی و رأفت خود نرم می سازد.

3ـ بشارت دهنده

«یا ایّها النّبیّ انا ارسلناک شاهداً و مبشّراً و نذیراً و داعیاً الی اللّه باذنه و سراجاً منیراً و بشّر المؤمنین بانّ لهم من اللّه فضلاً کبیراً؛ ای پیامبر! ما تو را گواه فرستادیم و بشارت دهنده و انذار کننده و تو را دعوت کننده به سوی خدا به فرمان او قرار دادیم. و چراغی روشنی بخش و مؤمنان را بشارت ده که برای آنان از سوی خداوند فضل بزرگی است.»¹⁰

خداوند در آیه به صراحت اعلام می کند که پیغمبر آمده که بشارت دهنده و انذار کننده نسبت به گناهان باشد. و با منطق و استدلال به سوی خداوند و حق و حقیقت دعوت می کند. هر کس پذیرفت بشارت دو چندان و فضل بزرگ را دریافت خواهد کرد و آن کس که بی راهه رفت، مسير انحراف را انتخاب کرده است. پس، پيامبر به خشونت دستور نداده است.

پي نوشت ها:

1- انبياء 107

2-سوره قصص، آيه 43

3-سوره نمل، آیه 77.

4-سوره انبیاء، آیه 108.

5-میزان الحکمه، محمدی ری شهری، دارالحدیث، بیروت، 1419 ج 7، ص 3201، و الطبقات الکبری، ج 1، ص192.

6-مجمع البیان، ذیل آیه ی 108 انبیاء، به نقل از تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 13، ص527.

7-سوره قلم، آيه4 .

8-سوره آل عمران، آیه 159

9-ورام ابن ابى فراس، مجموعة ورام(تنبيه الخواطر)، ج 1، ص 183

10- سوره احزاب، آيات 41 تا 48

ادامه دارد….