بسم الله الرحمن الرحيم

اَللّهُمَّ ارْزُقْني فيهِ رَحْمَةَ الاْيتامِ وَاِطْعامَ اْلطَّعامِ وَاِفْشآءَ السَّلامِ وَصُحْبَةَ الْكِرامِ بِطَوْلِكَ يا مَلْجَاَ الاْمِلينَ

«خدايا روزيم گردان در اين ماه مهرورزي نسبت به يتيمان و خوراندن طعام و به آشكار كردن سلام و هم‌نشيني با كريمان به فضل و كرمت اي پناه آرزومندان.»

اَللّهُمَّ ارْزُقْني فيهِ رَحْمَةَ الاْيتامِ
آيت‌الله مجتهدي تهراني در شرح «اَللّهُمَّ ارْزُقْني فيهِ رَحْمَةَ الاْيتامِ» مي‌گويد: خدايا در ماه رمضان مهرورزي نسبت به يتيمان را روزي‌ام گردان. اگر قلب ما زنگ بزند، از چه دوايي مي‌توان براي رفع آن استفاده كرد. براي اينكار بايد سحرها قرآن بخوانيد تا قلبتان را جلا بدهيد. همچنين جان انسان را استغفار سحر جلا مي‌دهد و مي‌توان نیز با يتيم‌نوازي قلب را جلا داد.
اهمیت یتیم نوازی
یتیم نوازی و ترحم بر یتیمان یکی از دستورات بزرگ اسلام می باشد که بر مسلمانان واجب است که در این امر مهم بسیار کوشا باشند، چرا که یتیم به کسی گویند که در ظاهر سرپناه و سرپرستی برای خود نداشته باشند (یعنی هیچ کس نباشد که او را سرپرسی کند مثل پدر و مادر) به طوری که فقط خداوند حامی و سرپناه او باشد که خداوند حقوق چنین افرادی را بسیار محترم داشته و بر ترحم به آنان تاکید می نماید. چنانچه حضرت امیر مومنان علی علیه السلام می فرماید:
«الله، الله بالایتام، فلا تغبوا افواههم و لا یضیعوا بحضرتکم؛ خدا را! خدا را! درباره یتیمان، نکند که آنان گاهی سیر و گاه گرسنه بمانند و حقوقشان ضایع گردد!» (نهج البلاغه، نامه ۴۷،ص559)
و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز می فرمایند:
«خیر بیوتکم بیت فیه یتیم یحسن الیه و شر بیوتکم بیت یساء الیه؛ بهترین خانه های شما ،خانه ای است که در آن یتیمی مورد احسان و عطوفت قرار گیرد ،وبدترین خانه های شما ،خانه ای است که در آن به یتیمی بدخلقی و ستم گردد.» (مستدرک الوسایل ،ج۱،ص148)
آيت‌الله مجتهدي تهراني تأكيد مي‌كند: شخص ثروتمند تنها با دست كشيدن بر سر يتيم قلبش جلا پيدا نمي‌كند و بايد يتيمان را از نظر مادي تأمين كند و مشكلات مالي آنها را برطرف كند.

ارزش یتیم
یتیمان با اینکه به ظاهر سرپناه و سرپرستی برای خود ندارند، اما خداوند برای آنان ارزش بسیاری قائل است، به طوری که در قرآن خداوند (عزوجل) خطاب به پیغمبر خود می فرماید:
«الم یجدک یتیما فاوی » (ضحی/۶)
که با توجه به این آیه می بینیم که خداوند پیغمبر خود را به دوران یتیمی اش (که پدر و مادر خویش را از دست داده بود و سرپناهی جز خداوند نداشت) تذکر می دهد تا یادآور شود که چگونه خداوند او را یاری نمود و او را از گزند دشمنان در امان داشت و به لطف و رحمتش به مقام نبوت برگزید. تا اینکه پیغمبر نیز به یاد یتیمان بوده و از آنان دلجویی نماید ،چنانچه در آیه دیگر می فرماید:
«فاما الیتیم فلا تقهر » (ضحی/9)
حال با توجه به این آیات ما باید این نکته مهم را در نظر داشته باشیم که پیامبر عظیم الشان اسلام هیچ گاه از دستورات خداوند سرپیچی نکرده و نعمتی از خدای خویش را فراموش ننموده است ،بلکه خداوند به پیامبر خود تذکر داده تا جمیع آدمیان الگو گرفته و آن دستورات را اجرا نمایند، چرا که خداوند می فرماید:
«لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه لمن کان یرجوا الله و الیوم الاخر و ذکر الله کثیرا؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله برای شما الگویی نیکوست،برای هر که به خدا و روز رستاخیز امید دارد .» (احزاب/21)
لذا از خداوند می خواهیم که ما را در این روز یاری نماید تا بتوانیم بر یتیمان و بی سرپرستان ترحم نموده تا مشمول رحمت بی پایانش گردیم…

«واطعام الطعام »
آيت‌الله مجتهدي تهراني «وَاِطْعامَ اْلطَّعامِ»مي‌گويد: خدايا روزي كن كه من اطعام طعام كنم و افطاري دهم. اطعام طعام مخصوصاً به فقرا و مستحقان از كارهاي بسيار نيكو است.
در ماه مبارک رمضان یکی از چیزهایی که بسیار اهمیت دارد اطعام نمودن و سفره میهمانی پهن کردن برای فقیران و مستمندان و روزه داران است که اگر در راه رضای خداوندصورت پذیرد ،از ثواب و منزلت بسیار بالایی برخوردار است، چنانچه امام حسین علیه السلام در رابطه با اطعام نمودن یک مسلمان چنین فرمودند :
«لَئِنْ اُطْعِمَ اَخَاً لی مُسْلِماً اَحَبُّ اِلیَّ مَنْ اَنْ اُعْتِقَ اُفُقاً مِنَ الناس،قیلَ: و کَمِ اِلْاُفُقُ؟قال (ع): عَشرَهُ آلافٍ؛ اگر یک برادر مسلمان را اطعام کنم در نزد من ارزش آن بیشتر از آزاد کردن انسان هایی است که یک افق را پر کنند. پرسیدند :مساحت افق چقدر است ؟ فرمودند :به میزان گنجایش ده هزار متر.» (احقاق الحق،ج۱،ص۶۲۸؛دعائم الاسلام،ج۲،ص۱۰۶،ح۳۳۸)
اما بعضی ها از این امر مهم غافل بوده و اجر و پاداش هایی را که خداوند برای آن وعده داده است،نمی بینند. چرا که بخل و خود خواهی ،وجود بعضی از افراد را اشباع نموده و جایی برای بخشش و سخاوتمندی آنان نگذارده است به طوری که بعضی ها ، نعمتهای الهی را از خوشتن نیز دریغ می نمایند،چه رسد که برای دیگران سفره اطعامی پهن کنند !وچه زیبا فرمود حضرت علی علیه السلام:
«مااجود یده! و هو غن ذات الله بخیل! فمن آتاه الله مالا فلیصل به القرابه، والیحسن منه الضیافه؛ دست سخاوتمندی ندارد آن کس که از بخشش در راه خدا بخل می ورزد! آن کسی که خدا او را مالی بخشید، پس باید به خویشاوندان خود بخشش نماید و سفره میهمانی خوب بگستراند». (نهج البلاغه،خطبه ۱۴۲،صص۲۶۰-۲۶۱٫)
چرا که امیر المومنان علیه السلام هیچگاه خویش را از این دستورات و احکام مستثنی نمی دانست و خود آن حضرت اول عامل به آن بود.
لذا در اینروز از خداوند می خواهیم که ما را یاری فرماید تا در راه رضای او به فقیران و مستمندان و روزه داران ،سفره ای گسترانیده و آنان را اطعام نماییم تا از پاداش و اجر اخروی آن که مهمترین آن رضایت ذات اقدس پروردگار است بهره مند گردیم…

«و افشاء السلام»
آیت الله مجتهدی در ادامه شرح «وَاِفْشآءَ السَّلامِ» می فرمایند: خدايا روزي كن با صداي بلند سلام كنم.
برخي عارشان مي‌شود كه اول سلام كنند؛ اما هستند برخي كه در سلام كردن با صداي بلند پيش‌دستي مي‌كند. همچنين بايد سلام را به درستي يعني «سلامٌ عليكم» جواب داد و از بيان عبارت‌هاي ديگر مثل «سلام از ماست» جلوگيري كنيم. همچنين سلام كردن مستحب و جواب سلام دادن واجب است.

اهمیت سلام
سلام یکی از مهمترین آداب مسلمانان است که هنگام رسیدن به یکدیگر به عنوان درود و احترام نسبت به هم عرضه می دارند و اگر کسی فاقد این نعمت الهی باشد و به هنگام رسیدن به دیگران این کلمه طیبه را بر زبان نیاورد ،آنگاه است که از او به عنوان فردی بی ادب تعبیر می کنند و او را فردی مغرور و متکبر می خوانند.
به طوری که احیاء و زنده نگه داشتن سلام در بین مسلمانان ، به قدری داری اهمیت است که امام حسین علیه السلام در حدیثی فرمودند :
«لا تأذنوا لاحد حتی یسلم؛ به کسی که سلام نداده است،اجازه صحبت ندهید ». (بحارالانوار ،ج۷۸،ص۱۱۷،ح۶)
که جا دارد هر مسلمانی سلام نمودن را یکی از مهمترین اعمال مستحبی که می تواند انجام دهد ،قرار داده و از بر پا داشتن این نعمت الهی کوتاهی نورزد.

منظور از افشاء السلام چیست؟
در اینجا منظور از افشاء سلام می تواند انتشار دوستی و محبت بین مسلمانان باشد، زیرا هنگامی که دو مسلمان به یکدیگر برسند و به هم سلام کنند، آنگاه است که نوعی امنیت و خوش بینی بین طرفین پیش می آید، چرا که سلام یکی از نام های خداوند است و هرجا که نام خداوند در میان باشد آنگاه است که همه با آرامش با یکدیگر روبرو می گردند، به طوری که حضرت علی علیه السلام هنگامی که ماموران جمع آوری مالیات را به سوی مردم می فرستادند تا آنچه را حق خداست از آنان بستانند، در خصوص روش برخورد با مردم درنهج البلاغه چنین فرمودند:
«با آرامش و وقار حرکت کن، تا در میانشان قرار گیری، به آنها سلام کن و در سلام و تعارف و مهربانی کوتاهی نکن.»
که این هم نشان دهنده آن است که سلام نمودن ایجاد کننده نوعی آرامش و امنیت بین طرفین است،لذا در این روز از خداوند خواستاریم که نعمت بزرگ افشاء و انتشار سلام را نصیب ما گرداند.

«و صحبه الکرام بطولک یا ملجا الاملین »
«و در اینروز مرا مصاحبت با نیکان نصیب فرما به حق انعامت و بزرگواریت ای پناه آرزومندان.»
منظور از صحبه الکرام، هم کلام و همنشین شدن با اهل کرم و بخشش است که انسان را به مقامات و درجات عالی می رساند لذا در اینروز از خداوند به حق بزرگواریش می خواهیم که ما را با کریمان همنشین و از لئیمان دور سازد.
آیت الله مجتهدی در شرح فراز «وَصُحْبَةَ الْكِرامِ» می فرمایند : خدايا توفيق بده در ماه رمضان با افراد كريم و عالم و دانا و متدين همنشين شوم. خدايا توفيق بده كه با نيكان رفيق شوم.
كاري كنيد كه رفيقتان يك درجه از شما جلوتر باشد. يكي از رموز موفقيت من در زندگي اختيار كردن رفيق خوب بوده است.
اين استاد بزرگ اخلاق در پايان در شرح فراز پاياني دعاي روز هشتم مي‌گويد: «بِطَوْلِكَ» يعني به حق انعامت. چه قدر تو به ما نعمت دادي. به حق نعمت‌هايي كه به ما دادي اين دعاها را درباره ما مستجاب كن، «يا مَلْجَاَ الاْمِلينَ»اي كسي كه پناه آرومنداني.