بسم الله الرحمن الرحيم

اَللّهُمَّ اَعِنّي فيهِ عَلي صِيامِهِ وَقِيامِهِ وَجَنِّبْني فيهِ مِنْ هَفَواتِهِ وَ اثامِهِ وَارْزُقْني فيهِ ذِكْرَكَ بدَوامِهِ بِتَوْفيقِكَ يا‌هادِي الْمُضِلّينَ

«خدايا ياريم كن در اين ماه بر روزه و شب زنده داري‌اش و دور بدار مرا در آن از لغزش‌ها و گناهانش و روزي‌ام كن در آن ذكر خود را به‌طور مدوام و يكسره به توفيق خود، اي راهنماي گمراهان.»

آيت‌الله مجتهدي تهراني در شرح «اَللّهُمَّ اَعِنّي فيهِ عَلي صِيامِهِ وَقِيامِهِ» مي‌گويد: خدايا كمك كن در اين ماه روزه بگيريم و شب زنده‌داري كنيم. اگر خدا كمك كند، گرسنگي را نمي‌فهميم. عبادت شب و سحر، دعاهاي ابوحمزه ثمالي و افتتاح را انجام مي‌دهيم.
یاری جستن از ذات اقدس الهی
هر یک از بندگان مومن و مومنه که خدا را به یکتایی عبادت می کنند، به یقین در هر امری که برایشان پیش آید،از یکتا پروردگار عالمیان یاری می جویند و می گویند:«ایاک نعبد و ایاک نستعین»(فاتحه الکتاب/5)
و تنها بر او توکل می کنند: «وعلی الله فلیتوکل المومنون.» (آل عمران/ 160)
و می دانند غیر خداوند هیچ کس قادر به یاری آنها نخواهد بود: «َالّا یَقدِروُنَ عَلی شَیءُ.»(حدید/۲۹)
زیرا که: «إنَّ اللهَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ قَدِیرٍ.»( بقره/۱۰۹)
و اینگونه با خدای خویش نجوا می کنند: «إِلَهِی وَ رَبِّی مَن لِی غَیرُک.» (دعای کمیل،مفاتیح الجنان(شیخ عباس قمی).)
حال با توجه به آیه «ایاک نعبد و ایاک نستعین» نکته قابل توجهی که می توان به آن اشاره نمود، بحث«تنها خدا را پرستیدن و تنها از او یاری جستن است» که در این آیه تعبد و بندگی و یاری جستن از ذات اقدس الهی در یک مسیر قرار گرفته اند، به طوری که این امرآموزه ای است که هرانسانی باید آن را بیاموزد تا بتواند تمام عمر خویش را در مسیر عبودیت و بندگی خداوند صرف نموده و در هر لحظه از عمرش غیر از خداوند از کس دیگری یاری نجوید. چرا که : «وَ مَا لَکُم مِن دُونِ اللهِ مِن وَلِیٍ وَ لَا نَصِیرٍ؛ و برای شما غیر خداوند سرپرست و یاری کننده ای نمی باشد.»( بقره/107)

منظوراز «صیامه و قیامه(روزه اش و قیامش) در دعای روز هفتم»چیست؟
در اول دعا که می گوییم «خدایا مرا در این روز یاری نما به (برپاداری) روزه اش (روزه این روز)و قیامش(قیام این روز)»، منظور از (روزه و قیامش) همان (روزه و قیام واقعی) است که در آن روز باید انجام پذیرد، به طوری که از خداوند می خواهیم تا ما را یاری نماید که بتوانیم روزه واقعی و قیام واقعی این روز (که قیام آن شامل برپا داشتن نماز و یا هر کار خیری اعم از واجب و مستحب می باشد) را با موفقیت انجام دهیم… آيت الله مجتهدي در شرح «وَجَنِّبْني فيهِ مِنْ هَفَواتِهِ وَ اثامِهِ» مي‌گويد: خدايا در ماه رمضان ما را از لغزش و گناه حفظ كن. بدبختي است كه آدم در ايام سال گناه كند و ماه رمضان هم به گناه ادامه دهد.
در ماه رمضان بايد تمام اعضاء و جوارحمان روزه باشد. اگر روزه‌اي بگيريم كه چشمانمان نامحرم را ببيند، زبانمان دروغ بگويد و گوشمان غيبت بشنود، روزه‌مان «عام» مي‌شود.
اما به ما مي‌گويند كه روزه خاص بگيريد، يعني اعضا و جوارحت هم روزه باشند. درنيت‌هايتان بگوييد: «خدايا؛ من روزه مي‌گيرم، اما روزه خاص مي‌گيرم» يعني اعضاء و جوارحتان هم روزه باشد.
حديث داريم؛ زماني كه روزه مي‌گيريد، بايد گوش، چشم و پوست بدنتان هم روزه بگيرند. بايد اعضا و جوارحمان هم روزه باشند تا اين روزه در ما اثر بگذارد.

رابطه «هفواته» و «اثامه»
هفواته (لغزش) را می توان همان وسوسه های شیطانی و نفسانی تعبیر نمود که انسان را دو دل نموده تا بین طاعت و بندگی خداوند و یا فرمانبرداری از شیطان را انتخاب کند. اگر فرمانبرداری از شیطان و نفس را انتخاب کند، آنگاه است که لغزش او منجر به گناه و معصیت پروردگار گردیده و در آن هنگام است که آن انسان مستحق عقوبت و عذاب الهی می گردد و اگر طاعت و بندگی خداوند را انتخاب کند، آنگاه است که رحمت خداوند شامل حالش شده و از لغزش نجات می یابد.
دلیل درخواست دوری از لغزش و گناه در این روز
هر انسانی دارای اجلی معین است: «وَ مَا کَانَ لِنَفسٍ اَن تَمُوتَ اِلا بِاِذنِ اللهِ کِتابَا مُوجَّلاً؛ و هیچ کس، اگر چه طالب مرگ باشد، نمی تواند به اختیار خود بمیرد. مگر به اذن خداوند(عزوجل)، زیرا برای موت هر شخص وقت معین و نوشته شده می باشد.»( آل عمران/۱۴۵)
به طوری که خداوند برای هر انسانی تا فرا رسیدن اجلش ملائکه محافظی را که مسئولیت محافظت از آن انسان را دارند، فرستاده و هرگاه اجل هر یک فرا رسد، ملائکه مأمور به موت آن شخص؛ وعده الهی (مرگ)را که اکثر انسان ها از آن فرار می کنند، بدون هیچ چون و چرا و مهلتی محقق می سازند: «و هو القاهر فوق عباده و یرسل علیکم حفظه حتی إذا جاء احدکم الموت توفته رسلنا و هم یفرطون؛ و اوست قاهر و غالب به جمیع بندگان و برای حفظ شما فرشتگانی را که امر محافظت (از شما را بر عهده دارند)می فرستد، تا آنگاه که زمان مرگ یکی از شما فرا رسد که در آن هنگام فرستادگان ما او را می میرانند، و در قبض روح (هیچیک از شما)هیچ قصوری نخواهند ورزید.»( انعام/۶۱)
این در حالیست که هیچ یک از انسان ها مگر آنان که خداوند می خواهد، از زمان مرگ خویش آگاه نیستند، لذا در این دعا از خداوند خواستاریم که ما را از لغزش ها و گناهان این روز در امان بدارد چرا که اگر آن روز از عمر ما باشد، شیطان نیز ما را رها نخواهد کرد و پی در پی در گمراهی ما جهد و کوشش می نماید. به طوری که اگر خداوند بر ما عنایت ننماید، تابع شیطان می شویم و از رحمت الهی خارج می گردیم. چنانچه ذات اقدسش فرمود: «ولولا فضل الله علیکم و رحمته لاتبعتم الشیطان الا قلیلا؛ واگر توفیق و فضل و رحمت خداوند(عزوجل)بر شما نبود، تابع شیطان می شدید مگر عده قلیل و کمی از شما (که هیچگاه از شیطان تبعیت نکنند).»( نساء/83)

«وَارْزُقْني فيهِ ذِكْرَكَ بدَوامِهِ»: خدايا روزي كن كه در ماه رمضان ياد تو باشم. «ذكر»، هم به معناي ياد است و هم به معناي ذكر زباني. دائما بايد به ياد خدا باشيم.
آيت الله مجتهد تهراني در این باره مي‌گويد: حديث است كه اگر حيوانات ذكر نگويند، اسير دام صياد مي‌شوند. صداهايي كه از حيوانات مي‌شنويم، ذكرهايي است كه توسط آنان بيان مي‌شود. حتي درخت و بيابان و كوه و دشت هم ذكر مي‌گويند.

منظور از «بدوامه» چیست؟
همان طوری که در قسمت قبل در مورد “صیامه و قیامه” توضیح داده شد، منظور از (بدوامه) نیز میزان ساعاتی است که در این روز، عمرمان را در آن سپری می نماییم. به طوری که انسان تا زمانی که در این روز قرار دارد (از اول روز تا آخر آن) به ذکر خداوند مشغول بوده و از یاد او غافل نگردد.
چه کسانی دائم به ذکر خداوند مشغولند؟ ذات اقدس پروردگار در این رابطه می فرماید:
«أَلَّذِینَ یَذکُرُونَ الله قِیَاماً وَ قُعُوداً وَ عَلَی جُنُوبِهِم وَ یَتَفَکَّرُونَ فِی خَلقِ السَّمَوَاتِ وَ الأَرضِ رَبَّنَا مَا خََلَقت هَذَا بَاطِلاً سُبحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّار؛ کسانی که یاد می کنند خداوند را (به صورت) ایستاده و نشسته و (خوابیده) به پهلوهایشان و در خلقت آسمان و زمین تفکر می کنند (و می گویند) خدایا خلق نکرده ای (این موجودات را) باطل و بیهوده(به طوری که) تو پاک و منزهی پس ما را از عذاب آتش (دوزخ) در امان بدار.»( آل عمران/۱۹۱)
با توجه به آیه، کسانی دائما به ذکر خداوند مشغولند که در هر حالتی قرار گیرند (چه نشسته و ایستاده و خوابیده) از یاد خداوند غافل نشوند به طوری که این یاد نمودن، همراه با تفکر در خلقت زمین و آسمان ها می باشد.
لذا در این روز از خداوند می خواهیم که ما را به حق بخشندگی اش توفیق دهد تا دائما به ذکر او مشغول شده و هیچگاه از یاد او غافل نگردیم.

«بِتَوْفيقِكَ يا‌هادِي الْمُضِلّينَ»: اما به توفيق خودت اي راهنماي گمراهان. اي خدايي كه گمراهان را راهنمايي مي‌كني، توفيق بده اين دعاهاي روز هفتم درباره ما مستجاب شود.

منابع
سخنان مرحوم آيت الله مجتهد تهراني
پایگاه اطلاع رسانی شیعیان