اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ الْأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتِ وَ تَابِعْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُمْ بِالْخَيْرَاتِ [فِي الْخَيْرَاتِ ] اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِحَيِّنَا وَ مَيِّتِنَا وَ شَاهِدِنَا وَ غَائِبِنَا ذَكَرِنَا وَ أُنْثَانَا [إِنَاثِنَا] صَغِيرِنَا وَ كَبِيرِنَا حُرِّنَا وَ مَمْلُوكِنَا كَذَبَ الْعَادِلُونَ بِاللَّهِ وَ ضَلُّوا ضَلالاً بَعِيداً وَ خَسِرُوا خُسْرَاناً مُبِينا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اخْتِمْ لِي بِخَيْرٍ وَ اكْفِنِي مَا أَهَمَّنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي وَ لا تُسَلِّطْ عَلَيَّ مَنْ لا يَرْحَمُنِي وَ اجْعَلْ عَلَيَّ مِنْكَ وَاقِيَةً بَاقِيَةً، وَ لا تَسْلُبْنِي صَالِحَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ وَ ارْزُقْنِي مِنْ فَضْلِكَ رِزْقاً وَاسِعاً حَلالاً طَيِّباً اللَّهُمَّ احْرُسْنِي بِحَرَاسَتِكَ وَ احْفَظْنِي بِحِفْظِكَ وَ اكْلَأْنِي بِكِلاءَتِكَ وَ ارْزُقْنِي حِجَّ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي عَامِنَا هَذَا وَ فِي كُلِّ عَامٍ وَ زِيَارَةَ قَبْرِ نَبِيِّكَ وَ الْأَئِمَّةِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ وَ لا تُخْلِنِي يَا رَبِّ مِنْ تِلْكَ الْمَشَاهِدِ الشَّرِيفَةِ وَ الْمَوَاقِفِ الْكَرِيمَةِ.
«خدايا مردان و زنان مؤمن را بيامرز، چه زنده و چه مرده آنها را، و بين ما و آنان با نيكي ها پيوند ده. خدايا بيامرز زنده و مرده ما را، حاضر و غائب ما را، مرد زن ما را، كوچك و بزرگ ما را، آزاد و غير آزاد ما را، برگشتگان از خدا دروغ گفتند، و گمراه شدند گمراهىِ دورى، و زيان كردند زيانى آشكار. خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و برايم ختم به خير فرما، و مرا از آنچه كه بی قرارم كرده از كار دنيا و آخرتم كفايت كن و كسی كه مرا رحم نمی كند بر من چيره مساز، و بر من از سوى خود نگهبانى هميشگى قرار ده، و از من شايسته هاى آنچه را كه انعام كردى مگير، و از فضلت روزىِ گسترده ی حلالِ پاكيزه نصيب من كن. خدايا به نگهبانی ات مرا نگهبانى كن، و به نگهدارى ات مرا نگهدار و به پاسدارى ات از من پاسدارى فرما، و زيارت خانه ات را در اين سال و در هر سال، و زيارت مرقد پيامبرت و امامان (درود بر آنان) را روزى من كن، پروردگارا از اين مشاهد پر شرف و مواقف بس گرامی مرا محروم مساز.»

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اخْتِمْ لِي بِخَيْرٍ…
وجود مبارك امام سجاد(ع) اول بر محمّد و آل محمّد(علیهم السَّلام) صلوات می فرستد، بعد درخواست می‌كند: خدایا! پایان امور ما را به خیر ختم بكن، چون إنَّمَا الاُمورْ بِخواتِیمِها. بَد عاقبتی بسیار چیز بَدی است و حسن عاقبت بسیار چیز خوبی است.
برای استجابت دعا، صلوات نقش تعیین كننده دارد. در نهج البلاغه از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است: اگر مسئلتی دارید، قبل از خواستن چیزی اول صلوات بفرستید، چون خداوند این صلوات را و طلب رحمت را مستجاب می‌كند. وقتی آن اولی را مستجاب كرد، خواسته‌ای را كه در كنار صلوات ارائه كردید و صلوات را شفیع خواسته قرار دادید، آن را هم برآورده می‌كند.

وَ اكْفِنِي مَا أَهَمَّنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي… پروردگارا! مهمّات دنیا و آخرت مرا مشغول كرده است. نه خود من توان آن را دارم كه كافی باشم و نه دیگران. و تو هم كه در قرآن كریم وعده دادی: ألَیسَ اللهُ بِكافٍ عَبدَه(زمر/ 36)، و غیر تو هم كه كافی نیست! بنابراین همان طور که كفایت كننده هر مهم هستی، امور مهم دنیا و آخرت ما را كفایت بكن!

وَاَكفِنی مَا اَهَمَّنِی مِنْ اَمرِ دُنیایْ وَ آخِرَتی. در بعضی از ادعیّه هم آمده است: یا مَنْ یَكفِی مِنْ كُلِّ شَیء وَ لا یَكفِی مِنْهُ شَیء اِكفِنی مَا اَهَمَّنِی مِنْ اَمرِ دُنیایْ وَ آخِرَتِی.(بحار الأنوار/ جلد 97/ صفحه 418)
ای خدائی كه از هر چیزی كفایت می‌كنی، و ای خدائی كه غیر تو كار تو را نمی‌كند و از تو كفایت نمی‌كند، امر دنیا و آخرت ما را كفایت بكن! و كسی كه بر ما رحم نمی‌كند بر ما مسلّط نفرما!

در صحیفه سجادیّه قریب به این مضمون آمده است كه: اَللّهُمَّ حِصنِی حِیطَهً تَقیمِی بِها. پروردگارا! طوری مرا در تحت احاطه خود قرار بده كه حائط و دیواری از مهر به دور من كشیده بشود كه در اثر آن احاطه الهی گزندی از بیرون به ما نرسد.

بازگشت چنین دعاهائی به این است كه ما را در قلعه اَمن ولایت و توحید قرار بده! چون كلمه لا إله إلا الله یعنی توحید، حصن خداست. چنین كه ولایت اهل بیت(علیهم السَّلام) هم حصن خداست. این دو تا حصن مقابل هم نیستند، بلكه یكی دالان ورودیِ دیگری و شرط دیگری است!‌ این كه دالان ورودی باشد و شرط باشد كه كسی بخواهد وارد حصن توحید بشود، باید از شرط ولایت بگذرد. از همان حدیث سلسلةُ‌ الذَّهب(توحید صدوق/ صفحه 25 ـ قالَ الرِّضاء (ع): لا إلهَ إلا الله حِصنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصنِی اَمِنَ مِنْ عَذابِی ، بِشَرطِها وَ شُرُوطِها وَ أنَا مِنْ شِرُوطِهَا؛ معروف به حدیث سلسلةُ‌ الذَّهب) كاملاً بر می‌آید. به هر تقدیر اگر لا إله إلا الله حصنُ الله است، و اگر ولایت اهل بیت(علیهم السَّلام) حصنُ الله است، یكی شرط است و دیگری مشروط . این چنین نیست كه دو تا حصن جدا و بیگانه باشد! و اگر كسی تحت ولایت الهی بود، قهراً تحت حیطه رحمت حقّ است. یعنی آن رحمت خاصّ به او محیط است. وقتی رحمت خاصّ به او محیط شد، هیچ كسی توان آسیب رساندن به او را ندارد!
لذا بعد از آن عرض می‌كند: وَ لا تُسَلِّطْ عَلَیَّ مَنْ لا یَرحَمُنِی… خدایا! بر من، بر كشور ما، بر ملّت ما كسی كه رحم نمی‌كند مسلّط نكن! چه دشمن خارج، چه دشمن داخل. این دعائی است كه همگان در سحرهای ماه مبارك رمضان داریم و باید داشته باشیم.

یكی از بهترین راه های استجابت نیایش همان تعمیم در دعا است. یعنی دیگران را در قلمرو دعا شریك كردن و انحصار طلب نبودن و خاصّ خود نكردن. لذا در جمله‌های قبلی این بود كه خدایا! مرا و همه گنهكاران عالم را ببخش! وَامْنُنْ عَلَینَا وَ عَلَی المُذنِبینْ. در اینگونه موارد هم منظور آن است كه خدایا! بر هیچ كدام از ما، بر كشور ما، نظام ما كسی كه رحم نمی‌كند مسلّط مفرما!
شیطان بر ما رحم نمی‌كند. شیطان اعداء عدوّ ماست! ما از صدر تا ساقه، از ساقه تا صدر در تمام بحث‌های اخلاقی، نیایش و دعا و ذكر؛ باید این مسئله را كاملاً متوجّه باشیم و مكرّر هم به ذهن بسپاریم كه دشمن ما كسی است كه محصول چند هزار ساله خود را یك جا آتش زد!! كسی كه به خود رحم نكرد و از اوّلین و آخرین، یك آدم لجباز لجوج لَدود عَنودی مثل شیطان نیامده و نخواهد آمد. چنین كسی دشمن ماست!

طبق بیان نهج البلاغه وجود مبارك حضرت امیر(ع) فرمود: چند هزار سال خدا را عبادت كرده؛ لا یُدری أمِنْ سِنِّی الدُّنیا أمْ مِنْ سِنِّی الآخِرَه (نهج البلاغه/ خطبه 192). در اثر خوی استكباری عبادت شش هزار ساله یا چهار هزار ساله خود را یک جا آتش زد.
و معلوم نیست آن سال‌ها، سال‌های دنیاست كه 365 روز است، هر شبانه روزی هم 24ساعت یا سال قیامت است كه یك روز هزار سال است، یا یك روز پنجاه هزار سال است، معلوم نیست؛ گرچه برای علی(ع) و اولاد علی(علیهم السَّلام) روشن است ولی برای ما معلوم نیست.

شما هیچ كسی را نشان ندارید كه محصول عمر چند هزار ساله‌اش را یك جا در اثر خشم آتش بزند! افرادی هستند كه زندگی خودشان را می‌سوزانند، خودشان را انتحار می‌كنند، امّا بالأخره یك چیز محدودی‌اند. امّا كسی چند هزار سال عبادت بكند و محصول همه اینها را یك جا آتش بكشد، خیلی باید لجوج باشد! این به نام ابلیس و شیطان است. چنین دشمنِ خون آشام كه به خود رحم نكرده است، به خدا سوگند خورده است كه ما را بگیرد و بگزد! با همه توانی كه دارد، با خیل و رجلش؛ چنین انسانی كه خطرناك است! این عدّو مبین است. ما با او روبرویم . ما اگر خلیفةُ‌‌ الله باشیم، می‌توانیم او را طرد كنیم وگرنه تحت ولایت او هستیم. ممكن است عمری تحت ولایت شیطان باشیم معاذ الله و ندانیم چه كرده‌ایم وَ هُمْ یَحسَبُونَ أنَّهُمْ یُحسِنُونَ صُنعاً. (كهف/ 104) لذا انسان از ذات أقدس إله مسئلت می‌كند: لا تُسَلِّطْ عَلَیَّ مَنْ لا یَرحَمُنی. خدایا! بر من و بر ما، بر خانه من و بر میهن من، بر مكتب من و دین من و قرآن من كسی كه رحم نمی‌كند مسلّط نكن!

گاهی خداوند شیطان را بر افرادی به عنوان انتقام مسلّط می‌كند، إنّا جَعَلْنَا الشَّیاطِینَ اَولیاءَ لِلَّذِینَ لا یُؤمِنُونْ (اعراف/ 27). أّنَّّّّّا أرسَلْنَا الشَّیاطِینَ عَلَی الكافِرینَ تَؤُزُّهُم أزّاً. (مریم/ 83) كَذلِكَ نُوَلّی بَعضَ الظّالِمینَ بَعضاً. (انعام/ 129) همة این آیات نشان می‌دهد كه اگر كسی مورد قهر خدا قرار گرفت، ‌ممكن است خدا یك دشمن بی‌رحمی را بر او چیره كند.
در این دعاها عرض می‌كنیم: كسی كه بر ما رحم نمی‌كند بر ما مسلّط نفرما! و یك سَپری كه ما را حفظ می‌كند و برای همیشه باقی است برای ما قرار بده كه از گزند حوادث تلخ مصون بمانیم. آن نعمت‌های خوبی را كه قبلاً به ما دادی، از ما نگیر! و از فضلت رزق واسع ما مرحمت بكن! و ما را به حفظ و حراست خودت حفظ بكن! وَ اكْلَأنِی بِكَلآءَتِكْ . خداوند در شب و روز حافظ انسان است و این كه فرمود: مَنْ یَكلَؤُكُمْ بِاللِّیلِ وَالنَّهارِ مِنَ الرَّحمنِ(انبیاء/ 42)، چون حفظ و حراستی غیر از حراست الهی نیست!

منبع: برگرفته از شرح دعای ابوحمزه ثمالی حضرت آیت الله جوادی آملی(حفظه الله)