بسم الله الرحمن الرحيم

“اللهمّ إنّي أسْألُكَ فيه ما يُرْضيكَ وأعوذُ بِكَ ممّا يؤذيك وأسألُكَ التّوفيقَ فيهِ لأنْ أطيعَكَ ولا أعْصيكَ يا جَوادَ السّائلين.”

شرح فرازهای دعا

اللهم انی اسئلک فیه ما یرضیک
منظور از ما یرضیک چيست؟
باز هم سخن از مقام «رضا»ست. آنجا كه بندگان، به اين آسانى به آن نرسند. مرتبه اى كه خاصّ وارستگان خداجو و حق طلب است. رسيدن به جايى كه آنچه از انسان سر مى زند مايه «خشنودى» حق باشد و آنچه خدا را به خشم و غضب و ناخشنودى مى كشد، هرگز از انسان سرنزند.
در دعاى امروز هم براى چندمين بار از خداوند خواستاریم که به ما توفیق دهد آنچه که مرضي اوست،انجام دهیم. قرآن، موارد و كسانى را ذكر مى كند كه خداوند از آنها راضى است. از جمله:
صادقين و راستان (مائده/116)، سابقه داران در اسلام، مهاجران وانصار(توبه/100)، مؤمنان مهاجرو مجاهد با مال و جان(توبه/21)، مؤمنانِ هم پيمان با رسول خدا(فتح/18)، صاحبان ايمان و عمل صالح(بَيّنه/7و8)، ايمان آورندگان به خدا و قيامت(مجادله/22)، متّقين و پرهيزگاران(آل عمران/15) و…
در روايتي آمده كه انسان ها همانند بيمار هستند و خداوند مانند دكتر و طبيب. بنابراين، همان طور كه هرچه بگويد، بیمار می‌پذیرد؛ خدا هر چه به ما داد، ما هم باید رضایت داشته باشیم. (آيت الله مرحوم مجتهد تهراني)
همچنين در آياتى، از كسانى كه مورد ناخشنودى پروردگارند و خداوند از آنان ناراضى است، سخن به ميان آمده كه با واژه هايي همچون «سخط»، «غضب» و عدم رضايت، مورد خطاب قرار گرفته اند. از جمله اين آيات:
هم جبهه گان و مواليان با دشمنان كافر(مائده/80)، مرتدّان و رجعت طلبان پس از هدايت وانقلاب(محمّد 25 و 26)، آنكه عمدا مؤمنى را به قتل برساند(نساء/93)، فاسقان و كافران(توبه/96)، منافقان و مشركين(فتح/6)، يهوديان مخالف اسلام(بقره/90 ـ 61 وآل عمران/112)، قوم يهود كه به هلاكت و ذلّت رسيدند(اعراف/71)، گوساله پرستان بنى اسرائيل(اعراف/152)، لجاجت كنندگان درباره خدا(شورى/16)، سركشان و طغيان پيشگان (طه/81)، آنانكه سينه را به روى كفر گشوده اند(نحل/106)، آنانكه «اذيّت» مى كنند خدا و رسول را، مورد لعن و نفرين خدايند در دنيا و آخرت، و خداوند برايشان، عذابى خوار كننده و خفّت آور فراهم كرده است». (احزاب/57)
در دعاى امروز از خدا خواسته ايم كه ما را از آنچه موجب اذيّت و ناخشنودي خداست، دور كند و آنچه که رضاى او در آن است، عطا نمايد.
بنابراين بند «طاعت حق» داشتن، عزّت آور است و آزادى «معصيت» داشتن، بندگى است. بى شك، «بندگى» خدا، آزادى مى آورد و آزادى از قيد عبوديّت حق، «اسارت» در دام «نفس» و «شيطان» و دشمنان خدا را درپى دارد.

و اعوذبک مما یوذیک
منظور از مما یوذیک چيست؟
در اینجا منظور از مما یوذیک(آنچه که ترا ناپسند است)،‌ انجام اعمالی است كه موجبات عذاب و عقوبت الهی را فراهم می سازد. مثل: دروغ، غیبت، تهمت، فحاشي و…
امام صادق (ع) در این باره می فرمایند: «مبادا شیفته چیزی شوید که خداوند بر شما حرام کرده زیرا هرکس پرده ی حرمت خدا را در این دنیا بدرد، خداوند میان او و بهشت و نعمتها و خوشی و مقام ارجمند پایدار و دائمی؛ آنجا که برای اهلش مقرر شده برای همیشه جدائی افکند.» (روضة الکافی، جلد 1، صفحه 4)
ما نیز در این روز به خداوند پناه می بریم تا ما را از تمامی اعمالی که موجبات خشم وغضبش را فراهم می کند دور سازد.

و اسئلک التوفیق فیه الان اطیعک و لااعصیک یا جواد السائلین
شايد خواسته دوّم، توضيحى بر خواسته اوّل دعاى امروز باشد. در واقع «طاعت»، مايه «رضا»ى پروردگار است، و «معصيت»، سبب ناخشنودى او.

سرانجام اطاعت یا نافرمانی خدا
هر بنده ای برای آنکه به هدایت و رستگاری دست یابد، لازمه اش اطاعت از خدا و رسولش می باشد. خداوند در آيه 31 سوره آل عمران مي فرمايد: «بگو ای پیغمبر به مردم! اگر شما دوست خدا هستید پس تبعیت کنید از من و مطیع و فرمانبردار من که پیامبر او هستم باشید.»
رسول، فرستاده خداوند است و دستورات او را برای مردم بیان می دارد. اگر کسی از رسول خدا (ص) اطاعت نکند، یقینا خدا را اطاعت نکرده و کسی که خدا را اطاعت نکند از پیروان شیطان گشته و کافر تلقی می گردد.‌(آل عمران/32) از رحمت خداوند دور شده و خدا آنان را هدایت نمی کند. “إِنَّ اللهَ لاَیَهْدِی القَوْمَ الكَافِرینَ “‌(مائده/67)
در روايتي از امام صادق (ع) نيز آمده است: «و هرکه دوست دارد که بداند خدا او را دوست دارد، باید به اطاعت خدا عمل کند و از ما پیروی کند. آیا نشنیده اید گفتار خدای عزوجل را که به پیامبرش(ص) می فرماید: (بگو اگر خدا را دوست دارید مرا پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بیامرزد.) آل عمران/31.» (روضة الکافی، جلد 1، صفحه 20)
از خدايى كه سائلان را نعمت و مغفرت مى بخشد، بخواهيم كه ما را هم توفيق اطاعت و اجتناب ازنافرماني عنايت كند تا به رضاى حق نزديك شويم و از خشمش دور گرديم.

نماز شب بیست و پنجم
هشت رکعت در هر رکعت حمد و ده مرتبه توحید

در جستجوى «رضا»، در گريز از «غضب»
يا رب، دل ما را تو به رحمت، جان ده
درد همه را به صابرى درمان ده
اين بنده نداند كه چه مى بايد خواست
داننده تويى، هرآنچه خواهى، آن ده
من بنده عاصيم، «رضا»ى تو كجاست؟
تاريك دلم، نور «رضا»ى تو كجاست؟
ما را تو، بهشت اگر به طاعت بخشى
آن بيع بود، لطف و عطاى تو كجاست؟
يا رب، ز شراب عشق، سرمستم كن
در عشق خودت نيست كن و هستم كن
از هرچه جز عشق خود، تهيدستم كن
يكباره به بند عشق، پا بستم كن
(خواجه عبداللّه انصارى)

منابع: بیانات آیت الله مجتهدی تهرانی- سيناي نياز؛جواد محدثي- سايت تبیان- كتابخانه احاديث شيعه