بسم الله الرحمن الرحیم

 اَللّـهُمَّ نَبِّهْنى فیهِ لِبَرَکاتِ اَسْحارِهِ، وَنَوِّرْفیهِ قَلْبى بِضِیآءِ اَنْوارِهِ، وَخُذْ ِبکُلِّ اَعْضآئى اِلَى اتِّباعِ اثارِهِ، بِنُورِکَ یا مُنَوِّرَ قُلـُوبِ الْعارِفینَ

«خدایا مرا در این روز برای برکات سحرها بیدار و متنبه ساز و دلم را به روشنی انوار سحر منور گردان و تمام اعضا (و جوارحم) را برای آثار و برکات این روز مسخر فرما به حق نور (جمال) خود ای روشنی بخش دلهای عارفان.»

ارزش تهجد و شب زنده داری در شب ها

«اللّهمّ نَبّهْنی فیهِ لِبَرَکاتِ أسْحارِهِ»

تهجد، شب زنده داری و دعا و مناجات در شب ها، سكّويی است كه انبياء و اولياء و صُلحاء از آنجا تا بی‌نهايت پرواز كرده‌اند و مقرّبان درگاه ربوبی هر چه دارند، از شب زنده داري ها و مناجات های شبانه دارند. سحرهای ماه مبارک رمضان از ارزش والا و ویژه‌ای برخوردار است به طوری که اعمال بسیاری در هنگام سحرهای این ماه تاکید شده است.

شب خيز كه عاشقان به شب راز كنند گرد در بام دوست پرواز كنند
  هرجا كه دری بود به شب بسته شود اِلّا درِ دوست را كه شب باز كنند

(اقبال لاهوري)

پيامبر اكرم(ص)در طول سال تهجد و نماز شب داشت ولی در ماه شعبان و ماه مبارك رمضان عبادتش اوج می‌گرفت.
در ماه مبارك رمضان مخصوصاً در شب های قدر، علی الخصوص در دهه سوم ماه مبارك رمضان كاملاً بستر خواب را جمع می‌كرد و به عبادت می‌پرداخت. حضرت علی(ع)در اين باره فرمودند: «رسول خداصلی الله عليه وآله [اين چنين] بود كه رخت خواب خويش را جمع می‌كرد و كمربندش را در دهه آخر از ماه رمضان محكم می‌بست و هميشه اين گونه بود كه اهل و عيالش را در شب بيست و سوم بيدار نگه می‌داشت و بر روی خواب رفتگان در آن شب آب می‌پاشيد [تا از درك شب قدر و درك شب زنده داری محروم نشوند] .» (بحار الانوار، ج 95، ص 145.)
حتی در شب های بارندگی در حالی كه مسجد مدينه سقف نداشت، عبادت ديگران را با رفتار خويش وا می داشت كه در همان گل و باران بيدار باشند و نماز گزارند.(بحار الانوار، ج 95، ص10)
ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم که ما را از خواب غفلت بیدار ساخته و مشمول این آیه شریفه قرار دهد: “وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالأَسْحَارِ؛ (تقوا پیشه گان) صابران و راست‌گویان و فرمان برداران و انفاق کنندگان و استغفار کنندگان در سحرگاهانند"‌ ‌(آل عمران،17)

«ونوّرْ فیهِ قلبی بِضِیاءِ أنْوارِهِ»

منظور از «نور فیه قلبی بضیاء انواره» چیست؟‌
“در این روز قلبم را به انوار سحر نورانی کن” ‌ همان نور هدایت است که بر قلب انسان تابیده می‌شود و او را از ظلمت‌های جهل و نادانی و دوری از خداوند نجات می‌بخشد و به قول خداوند (عزوجل:) “اللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ “‌(بقره ،257)
این نور همان هدایتی است که انسان را به مسیر سعادت می‌کشاند…

آثار شب زنده داری در سحرگاهان
شب زنده دارى ها، احياگر جان است و «كفّ نفس»ها، عامل بالندگى اراده در جهت خدايى و دور شدن از وادى حيوانيت. اگر انسان «تنبّه» و هشيارى داشته باشد، سحرهاى رمضان، همه نور است و همه ضياء. و بنده، مفتون جلوه اللّه است و سرگشته جذباتِ حق!
در شب ها و سحرهاى اين ماه نورانى، لحظه ها تابندگى خاصّى دارند، زبان ها، عطر «ذكر» دارند و بوى «خدا» مى دهند. دست ها، بوى تسبيح دارند و استغفار و «مصحف».خداوند در قرآن شب زنده داران بیدار را چنین توصیف می کند:
«[آيا چنين كسی با ارزش است] يا كسی كه در ساعات شب به عبادت مشغول است و در حال سجده و قيام از عذاب آخرت می‌ترسد و به رحمت پروردگارش اميدوار است؟ بگو: آيا كسانی كه می‌دانند با كسانی كه نمی‌دانند، يكسان اند؟» (زمر/ 9)
اينكه قرآن كريم بعد از مطرح ساختن مناجات شبانه، می‌فرمايد: «آيا كسانی كه عالم هستند با آن كسانی كه عالم نيستند يكسان اند؟‌» از اين تعبير، روشن می‌شود كه نماز شب نشانه علم واقعی است.
از آثار تهجد و شب زنده داری، می توان به كسب حضور قلب (مزمل، آیه ۶)، آرامش و رضایت (طه، آیه ۱۳۰)، دستیابی به مقامات صالحان (آل عمران، آیات ۱۱۳ و ۱۱۴) و محسنان (ذاریات، آیات ۱۶ و ۱۷)، شفاعت از دیگران (طه، آیه ۱۳۰؛ اسراء، آیه ۷۹؛ و نیز مجمع البیان، ج ۵-۶، ص ۶۷۱و نیز ج ۷-۸، ص ۵۸) و مقام محمود و پسندیده (اسراء، آیه ۷۹) اشاره كرد.

يارب دل پاك و جان آگاهم ده
آه شب و گريه سحرگاهم ده
در راه خود، اوّل زخودم بى خود كن
بى خود چوشدم، زخود به خود راهم ده

از خداوند بخواهيم، كه نسبت به بركت هاى سحرها، بيدارى عطا كند و از فروغ اين ماه بر دلهاي مان بتاباند و اعضاي مان را در استخدام پيروى از آثار اين بركت ها و فروغ هاى جاودانه، بكار گيرد؛ از خدايى كه نور است «الله نور السموات و الارض»، و روشنى بخش دلهاى عارفان.

«وَخُذْ ِبکُلِّ اَعْضآئى اِلَى اتِّباعِ اثارِهِ، بِنُورِکَ یا مُنَوِّرَ قُلـُوبِ الْعارِفینَ»

سوّمين خواسته امروز، آن است كه تمام اعضاء و جوارح، در استخدام «بركات سحر» و فروغ رمضان باشد. اگر لحظه اى دست و پا و چشم و گوش و زبان را به حال خود رها كنيم و زيرپوششى از خداترسى و حفاظى از ايمان و نگهبانى از «خوف» قرار ندهيم، همين اندام و اعضا كه مى توانند عامل رشد و وسيله سعادت گردند، به ابزار تباهى و اسباب سقوط تبديل مى گردند.
چه چيزى جز «تقوا» و پرهيزكارى مى تواند رعايت اين حقوق را در اعضا و اندام تضمين كند؟!
هريك از اعضا بر ما حقّى دارد و ما موظّفيم به رعايت آنها.
رمضان يك راه رشد است و سحرها، يك چراغ راهنماست. دعاها، عامل رشد و نمازها، وسيله قرب است.
و او می‌داند که چگونه بندگان خویش را راهنمایی نموده و آن‌ها را به نور هدایت منور و نورانی گرداند.

نماز شب نوزدهم ماه رمضان
پنجاه ركعت با حمد و پنجاه مرتبهاِذا زُلْزِلَتْ و گویا مراد آن باشد كه در هر ركعت یك مرتبه بخواند زیرا كه مشكل ست در یك شب دو هزار و پانصد مرتبه اِذا زُلْزِلَتْ خواندن

منابع: بیانات مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی- سینای نیاز، جواد محدثی- تبیان