الف) تبیین مفهومی تحکیم روابط خانواده
در ابتدا و قبل از ورود به بحث، لازم است به تبیین مفهومی عنوان بحث که گویای ساختار کلی مقاله است، پرداخته شود.
مقصود از تحکیم خانواده چیست؟ آیا منظور نگه داشتن بنایی هر قدر سست و ناپایدار صرفاً با حفظ نامی از آن است؟ آیا منظور، پایداری خانواده، به قیمت کوتاه آمدن یک طرف و پذیرش ظلم از سوی او و بی عدالتی از طرف مقابل است؟ آیا صرف اجتماع چند وابسته خونی یا سببی، زیر یک سقف با هرگونه روابطی هر قدر ظالمانه، با نادیده گرفتن حقوق و شخصیت انسانی یک نفر و زورگویی و یکه تازی دیگری، خانواده ای محکم خواهد بود؟ به طور قطع، سر پا بودن خانواده با تحکم از سوی یک فرد و بردباری از سر ناچاری و ترس از فروپاشی از سوی دیگری، استحکامی در پی نخواهد داشت و اگر در ظاهر پایدار بماند، از درون پوسیده و فرونشسته است.

مقصود از تحکیم خانواده، فراگیری اصل اعتدال میان همگان، حاکمیت اخلاق و حفظ حقوق همه ی اعضاست. اگر هدف از برقراری زوجیت و تشکیل خانواده، به تعبیر قرآن، «به سکونت رسیدن اعضاست»[1]، لازم است که همه ی رفتارها و تعاملات در راستای تحقق این هدف باشد و منظور از تحکیم، به کمال رساندن همین سکونت است که با کمترین ظلم، نامردی و تحقیر حتی یک عضو در خانواده، سازگار نیست.

ادامه »

اهمیت پرداختن به موضوع «تحکیم خانواده»، ریشه در اهمیت نهاد خانواده دارد. نهاد مقدس خانواده، رکن بنیادین اجتماع بشری و محمل فرهنگ های گوناگون است تا آن جا که سعادت و شقاوت امت ها، مرهون رشادت و ضلالت خانواده می باشد. اولین شرط داشتن جامعه ای سالم و پویا، سلامت و پایداری خانواده است. همه ی دستاوردهای علمی و هنری بشر در سایه ی خانواده های سالم و امن پدید آمده است. علاوه بر این، کارایی و ارزش علم و هنر نیز در صورت برپایی خانواده است و بدون خانواده، نه تنها هویت انسانی بشر نابود می شود، بلکه همه ی تلاش های فردی و اجتماعی نیز در حقیقت بی ثمر و نافرجام خواهد ماند. از این روست، ملت هایی که در آستانه ی فروپاشی خانواده قرار گرفته اند، درصدد حفظ این نهاد مهم برآمده و با خانواده های جایگزین نظیر خانواده های تک نفره، خانواده های هم جنس (زندگی هم جنس بازان) و شبیه به این، با این بحران جدی مقابله می کنند؛ غافل از آن که خانواده از نظر جامعه شناختی باید در هر شرایطی سه کارکرد اصلی خود را حفظ کند. «طبق نظریه های قدیمی که هنوز هم اعتبار دارند، خانواده سه وظیفه ی عمده دارد: یکی مسائل جنسی است که در خانواده باید حل شود؛ دیگر فعالیت خانواده به عنوان یک واحد اقتصادی و بالاخره پرورش کودکان است که از وظایف مهم خانواده به شمار می آید.» (فرجاد، 1363: ص20)

ادامه »

- بندگان مؤمن را از نظر معرفت‌شناسي، خداي سبحان با دو آيه اختصاص داده، خصيصه‌اي برايشان ذكر كرده: اگر بخواهند رأي مثبت بدهند بايد محقّقانه باشد، بخواهند رأي منفي بدهند بايد محقّقانه باشد، اگر هم نمي‌دانند كه خُب ساكت‌اند.
- فرمود مي‌خواهي تكذيب كني محقّقانه باش، برهان داشته باش! مي‌خواهي تصديق كني محقّقانه باش، برهان داشته باش!
- بدون برهان تصديق كردي مسؤولي، بدون برهان تكذيب كردي مسؤولي!، آن وقت اين مي‌شوي دين!؛ فرهنگ دين يعني فرهنگ علمي، انسان روي پايه علم ايستاده است.
- وجود مبارك پيغمبر (ص) خيلي كار كرده، كلّ نظام جاهلي را عوض كرده، هم زير آن عقايد باطل آب بست، هم معرفت‌شناسي اينها را اصلاح كرد.
- فرمود هر وقت شما مي‌خواهيد قبول كنيد مي‌گوييد چون پدران ما گفتند، هر وقت مي‌خواهيد نفي كنيد مي‌گوييد پدران ما نگفتند! آخر آنها مگر ميزان‌الحقيقه هستند؟!
- اگر براي چيزي برهان داشتيد بپذيريد، اگر برهان بر خلاف داشتيد نپذيريد و اگر چيزي نداشتيد هم كه ساكت باشيد.
- انسان چه تابع، چه متبوع بايد محقّقانه باشد.
- در سوره مباركه «اسراء» آيه 36 فرمود : «لاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ الْسَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤادَ كُلُّ أُوْلئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً».

منبع: آیت الله جوادی آملی، نکات تفسیری سوره لقمان

 از مهدکوک تا خانه سالمندان

- نسبت به پدر و مادر فرمود (وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ)؛ اگر پدر سِنّي از او گذشت عمري از او گذشت، سالمند شد يا مادر سنّي از او گذشت، اين را فوراً تحويل خانه سالمندان ندهيد!

- چند بار به عرضتان رسيد که اين دوره ٧-۶ ساله فرزند، بهترين دوره عاطفه آموزي فرزند است؛ اين عاطفه را در اين دانشگاه ٧-۶ ساله ياد مي گيرد.

- اگر بچه، بچه مهدکودک شد، چون او عاطفه نچشيد همين که پدر و مادر پا به سن گذاشتند، فوراً آن ها را تحويل خانه سالمندان مي دهد؛ آن وقت يک مرگ تدريجي براي آن پدر و مادر است.

- اما اگر او ٧ سال آغوش مادر ديد، مهر پدري ديد، اين ممکن نيست پدر و مادر را رها کند.

- من اين قصّه را چند بار به عرضتان رساندم: من تابستان يکي دو سال قبل بود در اين دماوند، ديدم يکي نزديک ۶۰ سالش است؛ از يک راه دور آمده، يک شيشه آب هم دستش است، مي گويد که حاج آقا! شما اين را دهان بگذاريد مادرم مريض است بلکه خوب شود.

- خوب، وقتي خودش در آستانه ۶۰ سال است، مادرش هم در آستانه ۹۰ سال است ديگر!

- اين از راه دور آمده که يک حمدي بخواند برود به مادرش بدهد شفا بگيرد.

- يک همچنين آدمي هرگز حاضر نيست مادرش را در خانه سالمندان ببرد.

- اگر کسي بچه مهدکودک شد، اين با خانه سالمندان رابطه دارد.

- اينطور نيست که پدر و مادر توقع داشته باشند بعد از اينکه سالمند شدند بچه از آن ها نگهداري بکند.

- اين عاطفه نه در حوزه است، نه در دانشگاه، نه در کوي است، نه در برزن!

- اين عاطفه ٧ سال در آغوش پدر و مادر است.

- ممکن نيست بچه اي که در ٧-۶ ساله دانشگاهي منزل، آغوش پدر و مادر ديد او راضي بشود پدر و مادرش را به خانه سالمندان بدهد.

منبع: آیت الله جوادی آملی، نکات تفسیری سوره شعرا

این سوال همیشه در کلاس های آموزش خانواده مطرح می شود که چگونه همسرم را تغییر دهم؟
برای آن دسته از عزیزانی که در نظر دارند طرف مقابلشان را تغییر دهند باید گفت:

که فرمول تغییر وجود ندارد

ولی بر اساس تجربیات علمی و کلینیکی دو فرمول را باید یاد گرفت که پاسخ این سوال می تواند باشد:

1) آقایان نیاز به تأیید دارند، نیاز به فرماندهی و مدیریت و حل مشکل. اگرخانم ها در کنار آقایان ویژگی های همسر خود را به رسمیت بشناسد و به خواسته های همسر جامۀ عمل بپوشاند، آقا توجه و نگاه بیشتری به خانمش خواهد داشت.

2) خانم ها مهرطلب، محبت طلب، احساسی و یا توجه طلب هستند.
اگر آقایان نیز به این ویژگی خانم ها توجه نمایند و با آنان همراهی کنند و بجای دست انداختن ویژگی خانم آنان را بپذیرند و توجه کافی به خواسته های خانم نمایند، به یقین همراهی و همسویی خانم و رضایت وی را کسب کرده اند.

یادمان باشد:

اگر رفتارهای زن و مرد در خانواده برای کسب قرب الهی باشد، بسیاری از مشکلات آسان خواهد شد و یا حتی به آنها مشکل گفته نمی شود.

بیائیم به آیه 21 سوره روم جامۀ عمل بپوشانیم که «مودة و رحمة» بین زن و شوهر معجزه می کند همانگونه که اول زندگی همه ما آنرا تجربه کرده ایم.

یادمان باشد:

زن و مرد برای هم حکم امانت را دارند نکند خدای نکرده فردای قیامت امانت دار خوبی نباشیم.
زبان زندگی یادتان نرود همیشه با همسرتان به زبان زندگی صحبت کنید.

دو چیز انسان را نابود می کند:

 
*مشغول بودن به گذشته

*مشغول شدن به دیگران

-هر کس در گذشته بماند آینده را از دست می‌دهد!

و هر کس نگهبان رفتار دیگران باشد، نصفی از آسایش و راحتی خود را از دست می‌دهد!

1. اگر ميخواهي دروغي نشنوي، اصراري براي شنيدن حقيقت نداشته باش.

2. به خاطر داشته باش هرگاه به قله رسيدي، همزمان در کنار دره اي عميق ايستاده اى.

3.هرگز با يک آدم نادان مجادله نکنيد؛ تماشاگران ممکن است نتوانند تفاوت بين شما را تشخيص دهند.

- قبل از اینکه بخواهید ،

 به پرسشی پاسخ دهید و وقتتان را تلف کنید٬

_ از خود بپرسید،

آیا پاسخ به آن سوال تاثیری مثبت در زندگی شما دارد یا خیر ؟

_ اگر جواب منفی بود و پاسخ بی فایدست ٬

وقتتان را تلف نکنید ٬

_ سرعت حرکت قطار زندگی امروز بسیار بالاست ٬

به راحتی از آن موضوع عبور کنید ٬

_ مهم نیست شما را متهم کنند ٬

مهم این است که خودتان را باور داشته باشید .

توجّه و محبّت كافی به كودكان، گفت‌وگو با آنان، گوش دادن به سخنان آنان و وقت گذاشتن برای كودكان باعث ازدیاد اعتماد به نفس در آنان می‌شود.

ادامه »

افزایش تجارب کودکان در خواندن نماز
کودکان بیش از همه نیاز به تشویق و تأیید دارند. وقتی که کودکی روی زمین دراز می کشد و صورتش را به سجاده و مهر می مالد، به جای آن که پای او را گرفته، حالتش را به صورت سجده بزرگسالان درآوریم ، بهتر است همان رفتار کودکانه اش را تشویق و تأیید کنیم. تشویق باعث می شود که این رفتار مطلوب بارها و بارها تکرار شود و به موازات رشد ذهنی و حرکتی کودک زمینه یادگیری «سجده کردن» هم فراهم گردد.
اگر کودک جمله ای و یا حتی کلمه ای از نماز را به زبان آورد باید او را جداً مورد تشویق قرار داد . هنگامی که کودک کلمه الله اکبر و یا لااله الاالله را به زبان جاری می کند مستحق تشویق و پاداش پدر و مادر است.

ادامه »

نیاز به محبت و یا به عبارت کاملتر نیاز به محبت متقابل (اینکه فرد هم بتواند مورد محبت واقع شود و هم بتواند به دیگران محبت نماید) از نیازهاى اساسى انسان به شمار مى رود. بر اساس تحقیقات روانشناسى این نیاز در سراسر زندگى فرد خصوصا در سال هاى اولیه زندگى نقشى موثر دارد…
چنانکه رشد و سلامت شخصیت کودک همان اندازه که به نیازهاى بدنى مبتنى است نیازمند به محبت می باشد.
علاقه به فرزند یک امر طبیعى است. کمتر پدر و مادرى پیدا مى شود که قلبا فرزند خود را دوست نداشته باشند، ولى دوست داشتن تمامى کودکان داراى ارزش است. انسان هاى رشد یافته که درجاتى از کمال را طى نموده اند تمامى کودکان را دوست دارند. چون تمامى هستى را جلوه هاى خداوندى مى دانند و کودکان نیز یکى از جلوه هاى خداوندى اند.

ادامه »

والدين و نصيحت فرزند

يكي از شيوه هاي مؤثر در تربيت فرزندان، پند و اندرز آنان مي باشد. البته در صورتي كه دقيق و صحيح انجام شود. سخن گفتن با فرزندان و آگاهى از مشكلات و خواسته هاى آنان، در برقراري ارتباط صميمانه اعضاء خانواده نقش بسزايي دارد و باعث مي شود فرزندان مشكلات خود را درون خانواده حل كنند نه در حضور دوستان و افراد بيگانه.

صفحات: 1· 2